WIP
WIP
Werk in uitvoering.
Ik stel voor om een soort logboek te maken met foto's van de drie maanden opsluiting in verband met de Covid 19 en de impact daarvan op mijn artistieke werk, verbazingwekkend vruchtbaar. Net als iedereen is mijn dagelijks leven en mijn artistieke praktijk op zijn kop gezet. Al mijn geplande tentoonstellingen zijn geannuleerd of verplaatst. Ik ben gewend geraakt aan het werken in een vacuüm, zonder een publieke presentatiedatum. Al mijn projecten zijn ingestort, ik realiseerde me dat in de loop van de weken.
Deze wereldwijde gezondheidscrisis volgt op de hielen van een andere, persoonlijke crisis: In november 2018 werd ik gearresteerd in mijn functie als schildersleraar. Diagnose: Burn-out.
Ik ga even stilstaan bij dit deel van mijn leven, want ik wil er graag op wijzen hoe wat volgt er direct mee samenhangt.
Wat is een burn-out? Ik denk dat iedereen die het heeft meegemaakt (er zijn er veel van ons) mijn analyse zal begrijpen: het is een crisis van waarde. Deze beroepsziekte is het resultaat van een ondraaglijke wrijving tussen het individu en de arbeidswereld, het "systeem". Het is geen depressie, het is geen zachte plek, het is geen midlifecrisis. Gelukkig houdt deze ziekte de belofte in van een radicale transformatie, een wedergeboorte.
Stel je voor dat je een rups bent (een grote), en dat de burn-out precies het moment is waarop de rups zich in zijn cocon opsluit en volledig oplost.
Uit deze brij komt een vlinder tevoorschijn. Dit is volstrekt onvoorstelbaar (de finaliteit van dit proces wordt het imago genoemd).
Dit moment van brij is precies wat ik voelde: een totale vernietiging van het individu.
Het proces van veerkracht is als volgt: een serieuze en geduldige algemene ondervraging wordt op tafel gelegd (alles gaat daar door, kritiek op het werk, het gezin, het paar, kritiek op het politieke systeem, waarden, etc.) met het enige medicijn van de vrije tijd, veel tijd. Een tijd van ondraaglijke intensiteit: de indruk van het leven de scène van de weging van de ziel tussen Anubis en Osiris, permanent te beleven.
Terug naar mijn onderwerp. Covid 19. Vergrendeling. Mijn kinderen waren van school af, we moesten oplossingen vinden. De beste oplossing was om de dag in tweeën te delen en elke ouder een halve dag te laten verzorgen. Op die manier had ik minder dan vier uur per dag om aan mijn werk te werken. Omdat mijn atelier drie kwartier van mijn huis verwijderd was, ben ik er niet meer naartoe gegaan en heb ik een miniwerkplaats in mijn huis ingericht. Ik concentreerde me op kleine formaten (over het algemeen is een klein formaat voor mij 120 bij 150 centimeter, in de schilderkunst), maar alles wat in de buurt komt van tekenen duwt me naar kleinere afmetingen. Het was voor mij een grote verandering om te proberen op zeer kleine formaten te schilderen.
Omdat een lang jaar van genezing van een burn-out was besteed aan de vraag wat voor mij fundamenteel was, wilde ik ook de fundamenten van de beeldpraktijk op zich nemen. Deze elementen zijn in de kunstscholen niet zo lang onderwezen, dus heb ik weer schildersverhandelingen opgepakt en ben ik gaan experimenteren met de fundamenten, waarbij ik probeerde er een synthese uit te halen. De schildersverhandelingen zijn allemaal erg interessant, maar ze zijn vooral erg complex en gaan over veel aspecten, en je raakt er snel in verdwaald.
Ik ben op zoek naar een fundamentele picturale aanpak die een impasse in de details teweegbrengt, met de bedoeling deze aanpak over te brengen op de studenten met wie ik werk. Ik heb de dingen benaderd via de samenstellende materialen van het schilderij, te beginnen met het trio support/pigment/binder. Ik heb houten platen op doek gelijmd zodat ik met elke techniek en bindmiddel kan schilderen. Daarna had ik de intuïtie dat ik moest beginnen met de watertechnieken, de minst gevaarlijke voor de ecologie en voor de gezondheid, de eenvoudigste om op te zetten ook.
De gouache legde zich op, ondanks het feit dat ik in mijn jeugd getraumatiseerd was door de kleine potjes die ik als kind moest gebruiken. Deze kleine glazen potjes die meteen vies werden, begreep ik niets van dit materiaal dat ik uiteindelijk met wrok heb opgegeven. Probeer dus maar eens een kopie te maken van een Rubens of een Rembrandt in gouache op veertienjarige leeftijd, er valt iets te ontmoedigen.
Ik had echter een probleem met de verwerking: de lockdown was net afgekondigd en ik had geen toegang meer tot mijn leveranciers. Ik herinner me een van mijn doorslaggevende elementen van deze periode: de kinderen zitten niet meer op school en ik woon 24 uur per dag bij hen en in hun wereld. Daarom heb ik de gouaches die ik een paar jaar geleden van mijn kinderen had gekocht, geleend.
Deze crisissituatie heeft mij doen evalueren wat belangrijk is en wat niet, en heeft het belang onderstreept van wat dicht bij ons ligt, binnen handbereik. Het is niet meer mogelijk om te bewegen zoals voorheen. Deze verandering is ook mentaal: wat ik om me heen heb, wat ik al heb en wat ik anders kan gebruiken.
Ik heb een werk dat een oprichtingsakte bevat: de verzameling "beelddocumenten". Ik heb een zeer uitgebreide bibliotheek over zeer verschillende onderwerpen. Ik classificeer de beelden, ik knip ze uit, ik verplaats ze, ik transformeer ze, ik haal er inspiratie uit, ik kopieer ze, ik zet ze naast elkaar, ik verander hun betekenis.
Ik werk al 5 jaar met een reeks portfolio's van architectuurdocumenten die ongeveer 100 jaar oud zijn. Gevonden in een warboel in Brussel, hadden deze beelden me verblind door de kwaliteit van de beelden dicht bij de tekening, waardoor ze een vorm van koude nostalgie kregen, interieurs die totaal ontvolkt raakten. Mijn beeldverzamelroutine is een activiteit die vaak losstaat van een lopend project. Ik verzamel voor het verzamelen. Een verslaving aan beelden. Ik keer terug naar beelden zoals de vlinder met de vlam.
Ik had deze portfolio's verplaatst van mijn studio naar mijn huis, toen ik veronderstelde dat er een bewegingsbeperking zou worden opgelegd. Ik had al verschillende reeksen van picturale interventies op deze bronnen gedaan, en ik voelde me in de stemming om verder te gaan.
Ik heb verschillende natuurlijke lichtflitsen gehad, plotseling voor de hand liggende dingen, die ik "openbaring" noem, sinds de term samenkwam in een aflevering van "Angel", een spin-off van "Buffy tegen de Vampiers" waar de held zijn werkwijze volledig verandert na een bovennatuurlijke verschijning. Als ik het over openbaring heb, dan is dat in feite het resultaat van een lange mentale herkauwing. Ik besteed veel tijd aan een vraag, een thema, een object etc. waarvoor ik het gevoel heb dat er iets te doen is. Wat te doen met DIY documentaire beelden, wat te doen met microscopische beelden, wat te doen met wetenschappelijke schema's, wat te doen met bloemen, wat te doen met 17e eeuwse schilderijen, wat te doen met natuurlijke elementen die verband houden met een praktijk of een kunstobject... de lijst is lang en mijn boekencollectie bewijst het, net als mijn harde schijven.
Ik noem het ook "Ghost Painting": zoals in de praktijk van "Ghost Boxing" die bestaat uit het trainen van de bokser met een mentaal beeld, een echte virtuele en mentale incarnatie van de tegenstander, vraag ik me voortdurend af vergelijkingen, mentale stellingen arrangementen op deze elementen en beelden waarmee ik wil werken.
Het vergt dan een moment van ontspanning van de geest (het lopen werkt heel goed om deze toestand te bereiken) zodat uiteindelijk een overtuigend voorstel "eenvoudig" verschijnt.
Wolken maken deel uit van deze lijst, met de complexiteit van het aanzienlijke aantal van dit motief in de kunst, de schilderkunst in het bijzonder. Driekoningen dus: Het samenbrengen van de binnenkant en de buitenkant.
Een wolk in deze aristocratische interieurscènes.
Deze veralgemeende opdeling was zeer aanwezig. Binnen blijven. Om zichzelf te kloppen. Ademhaling op de trappen nog steeds toegestaan.
Tweede Epiphany: Op een ritje met mijn familie was ik weer erg ontroerd toen ik een paard op de grond zag staan. Liggend in de wei, alsof hij dood was. Hij sliep natuurlijk, maar als goede stadsbewoner ben ik een vreemde voor deze kennis. Ik nam een serie foto's met mijn smartphone.
Ik nam deze situatie, dit liegende paard (dat me doet denken aan een scène uit "The Misfits" waarmee ik in de toekomst zou willen werken), en deze emotie, die nog steeds vers gevoeld wordt, en verwerkte het direct via de schilderkunst in een van de interieurscènes.
De gouache werd opgelegd om direct op deze fotografische documenten te werken: de verf is ondoorzichtig en het vernietigt de papieren drager niet, in tegenstelling tot olieverf. Binnen enkele uren was ik in het bezit van het eerste werk van een andere mogelijke serie.
Vanaf dat moment paste alles wat mij opviel waarschijnlijk in een van deze interieurs. De dood van George Floyd, een appelkern (een verhaal over de opsluiting van een directeur van een Brussels museum), vogels uit instagram-screenshots, tekst (een ander actueel gerucht), enz.
De heterogeniteit van de motieven is niet problematisch, de toekomstige ordening van de schilderijen zal nodig zijn om een vorm van samenhang, een autonomie te vinden.
(Wat is trouwens autonoom? Alles is in relatie, het zijn de relaties die betekenis opleveren).
Altijd met deze zelfde serie documenten, meng ik mijn interesse voor monochromen en diagrammen en voor colorimetrische systemen. Op deze beelden van architectuur die diepte en ruimte benadrukken, leg ik kleurvlakken over elkaar heen, volledig vlak, ondoorzichtig, zonder enige diepte behalve die van de kleur zelf. Het zwart-witcontrast en de toegevoegde kleuren creëren een unieke relatie, maar ook een ander contrast, ditmaal conceptueel: door het toevoegen van kleur door middel van overlapping, verwijder ik de zichtbaarheid van het beeld.
Deze tegenstelling lijkt me zeer vruchtbaar en zorgt voor een verstoring in het beeld die langer duurt dan het simpele netvlies effect.
Ik voel een grote band tussen de wereld van de kindertijd en mijzelf.
Ik observeer mijn kinderen als vader, als mens maar ook als kunstenaar.
Kinderen, deze speel- en wondermachines, zijn een bron van optimisme en inspiratie.
Ik probeer deze houding als regel in mijn werk als kunstenaar vast te leggen, omdat de geleidelijke professionalisering van mijn kunstenaarspraktijk mijn relatie met het plezier van werken blijvend heeft geschaad. Ik probeer verder te gaan dan een systeem van functioneren waarbij het doel de middelen heiligt. Ik moet plezier vinden in alle stadia van het werk. Met mijn kinderen hebben we tijdens de opsluiting samen getekend, geschilderd, gebeeldhouwd, op een grote tafel, de bladzijden gevuld, we hebben elkaar geholpen. De vrijheid van de kinderen om te creëren, te vernietigen, plezier te hebben in het doen maakt veel indruk op mij en ik heb de neiging om een soortgelijke houding aan te nemen. Het zijn metaforen geworden, modellen die projecties van ideeën en emoties weergeven. Door ze te observeren heb ik objecten, beelden, schilderijen, bas-reliëfs uitgewerkt. Ze poseren voor mijn lens, natuurlijk of als echte, volgzaam, professionele modellen. Een andere serie in dracht waarvan de bas-reliëfs zijn geschetst.
Een andere deur ging open tijdens de opsluiting, het beeld.
Ik kijk al een tijdje naar Instagram-verslagen van special effects-kunstenaars voor de filmindustrie. Mijn aantrekkingskracht op organisch materiaal wordt volledig overwonnen door de zeer gespecialiseerde technieken die deze ambachten vereisen. De relatie met de werkelijkheid wordt nog versterkt, alles wat te maken heeft met de overdrijving van bijvoorbeeld horrorfilms heeft een mengeling van walging, humor, sublieme trivialiteit. Het niveau van de techniciteit is bij deze kunstenaars uitzonderlijk.
Daarom heb ik specifiek voor deze sculpturale praktijk materiaal besteld en heb ik in 2009 een oud project in Australië geschetst. Ik had me een levensgrote sculptuur voorgesteld van een bronzen buste van een gorilla, een voorstelling van ultra-masculiniteit, de ultra-alfa: hij is imposant, bedreigend en draagt een ketting van menselijke testikels. Hij draagt ook een ongerijmd accessoire, een hoofdtooi van een indiaans opperhoofd. De basis moet worden gemaakt in de illusie van menselijk huidmateriaal, met haren, in hyperrealistische siliconen. Er is een schets gemaakt. Een bronzen editie is onderweg.
En om af te ronden op een ietwat humoristische noot, ben ik ook begonnen met een serie die gebruik maakt van uitgesneden houten planken die in kunsthobbywinkels te vinden zijn. Ik heb deze winkels altijd al gewaardeerd, en de overvloed aan materialen die te koop zijn, des te meer kitscherig dan de andere, maakt dat je ze wilt overnemen door ze te verplaatsen van hun eerste gebruik. Sinds enkele maanden koop ik kleine houten panelen die in kinderachtige vormen zijn uitgesneden: een prinsenkasteel, een paard, een eenhoorn, een koala enz. Ik had ze een paar maanden lang gekocht.
In olie en alla prima heb ik een beeld geschilderd dat absoluut in strijd is met het gebruik ervan. De uitstraling varieert van het kinderlijke beeld van de vorm van het dier tot de rauwheid van het seksuele motief.
Tot slot, al deze nieuwe series hebben de belofte van een spannende continuïteit, maar ik zal waarschijnlijk niet de tijd hebben om ze allemaal te ontwikkelen.
Mijn terugkeer naar de studio heeft ook een reeks zeer spannende artistieke omwentelingen met zich meegebracht.
Mooie jaren vooruit.