Onder de loep
Onder de loep
Deze tentoonstelling van september 2019 was voor mij belangrijk: ze markeert een keerpunt om verschillende redenen.
Ik kreeg de kans om te exposeren in 1500 vierkante meter, met carte blanche.
Ik heb de ondeugd zo ver doorgedreven dat ik zelf met passie zorg heb voor de communicatie en de overdracht van de inzet van de tentoonstelling.
Ik bouwde een tentoonstelling die de media verveelvoudigde en de plaats was de vector van een aantal van hen.
De titel, 'Het Meteoren Stof’, ontleen ik van het album "Imprudence" van Alain Bashung dat met een rijke poëzie het gevoel van vergankelijkheid oproept. Door verschillende media te gebruiken, stel ik een parcours samen dat de verschillende werken verbindt met niet eerder vertoonde en recente werken, waarvan de meesten gemaakt zijn voor de specifieke plaats waar ze getoond worden, LaVallée.
Wat zijn de connecties tussen een uitgeschakelde bewakingsmonitor, een poster die de tentoonstelling aankondigt waarin je al rondloopt, een dubbel zelfportret van de kunstenaar als passe-muraille (een man die door muren kan lopen), verzamelingen van gevonden beelden die oneerbiedig zijn verdraaid, in-situ muurschilderingen en een heterogene reeks van beeldende monumentale voorstellen?
Door een veelheid van publieke persoonlijkheden op te roepen, van de politicus tot de filosoof via de activist, stelt Stephan Balleux een reflectie voor op een mogelijke waarde van het bestaan.
Hoe zit het met de eigen passage op aarde? Wat betekent het om te leven in een fluïde, globale wereld in transitie? Hoe verspreidt het menselijk bestaan zich en hoe verdwijnt het?
De hele tentoonstelling is gebouwd op een systeem van contradictie en dubbele betekenis die eigen is aan de kunstenaar. Schommelend tussen zwaartekracht en humor, kleur en kleurloos, tussen figuratie en abstractie, kritiek en aanbidding, het contact van herhalende en systematische uitersten, opent een gebied van interpretatie waar ambiguïteit heerst.
Deze tentoonstelling werd op een sfeervolle manier opgebouwd: de thema's, de werken en de circulatie van de toeschouwer werden tijdens de totstandkoming ervan duidelijker. Ik ben verder gegaan zonder precies te weten wat het doel ervan zal zijn.
Ik presenteer elk werk in de zin van de lezing van de tentoonstelling.
Daarnaast kunt u deze tentoonstelling hieronder virtueel bezoeken.
0
Het Meteoren Stof
2019
70x100
Magistra Deluxe Blueback papier 120gr
Onbeperkte oplage
Contact om een van deze exemplaren te verkrijgen: editionstudiostephanballeux@gmail.com
Deze editie met zijn opzettelijk ambigue positie heeft de vorm van een promo poster, met het verschil dat, omdat deze zich al binnenin de tentoonstelling bevindt, ze niet in staat is om promotie te maken aangezien u al ter plaatse bent.
1 & 2
Zelfportret met twee rechter ogen.
Zelfportret vanop de rug met elf vingers.
2019
Aquarel op conservatiekarton.
Met kader, 165 x 125 cm elk figuur
In aquarel geschilderd op conservatiekarton, ingelijst met glas, worden de twee portretten gekaderd van de bovenkant van de dijen tot het haar, met een lege en witte achtergrond in reserve.
Mijn bedoeling was om een levensgrote aanwezigheid te creëren, maar de representatie is iets groter dan het origineel. Het kostte me twee vellen karton om het grootste deel van mijn anatomie weer te geven. Elk beeld is verdeeld in twee formaten, de ene omkadert het gezicht en de nek, de andere gaat van de schouders tot aan de dijen. Deze breuk in de representatie voegt een psychologische dimensie toe aan het beeld, een letterlijk dubbelportret (viervoudig in feite als we ze optellen).
De hoogte van de plaatsing wordt bepaald door de bovenkant van de schedel, die samenvalt met mijn werkelijke grootte.
Ze zijn geplaatst op dezelfde muur, maar aan weerszijden, alsof de diepte van het personage toebehoort aan de muur die de kaders draagt.
De manier van schilderen is realistisch, met een quasi impressionistisch tintje veroorzaakt door het feit dat ik sproeten heb (wat nauwelijks helpt om een neo-klassieke weergave van mijn gezicht te realiseren).
De positie is bijna militair, de romp rechtop, met een t-shirt waardoor ik er atletisch uitzie. De uitdrukking wordt gekenmerkt door een intentie van afwezigheid, de blik is niet direct. Sterker nog, bij nadere inspectie, merk je dat, in tegenstelling tot de bijna fotorealistische manier van schilderen, er iets mis is met de blik.
Alleen door de titel van het werk te lezen, "Zelfportret met twee rechter ogen", wordt de betekenis van het werk onthuld: je ontdekt dat de anatomie van de twee ogen gelijk is: de traanheuvel ligt aan dezelfde kant in beide ogen.
De achterzijde van het portret volgt dezelfde logica, het portret lijkt realistisch, maar bij nadere aanschouwing, heeft de linkerhand zes vingers.
Het zelfportret is een genre dat de representatie tot het uiterste duwt.
Een voorloper van de selfie, die wordt gekenmerkt door een aanhoudend vakmanschap met aandacht voor de vraag van zelfrepresentatie en de meer seculiere en sociologische positie van de kunstenaar. In deze tentoonstelling neemt hij de plaats in van suppoost en van waarschuwing: je zal van nabij en zorgvuldiger moeten kijken.
3
Phantasma
2017
Een Hitachi kathode beeldbuis
43,8 cm x 65 x 43cm
Soms speel ik met mijn eigen waarneming: ik staar intens voor ongeveer twintig seconden naar een object. Heel snel, lijkt het object te bewegen, wordt het wazig en verschijnt als een reflectie van zichzelf, een illusie.
Op een hoge antracietgrijze sokkel is een televisiescherm geplaatst.
De hoogte van het geheel is precies die van het zelfportret waar hij de rug naar keert.
De bewakingsmonitor is uitgeschakeld.
De stroomkabel ontbreekt en toch onthult het scherm een beeld.
Een schim van een beeld.
De bewakingscamera heeft jaren beelden in real-time van de ingang van een plaats vastgelegd en naar dit scherm gestuurd. Dit beeld heeft zich op het kathode beeldscherm gebrand: een van de langste belichtingstijden in de geschiedenis van de fotografie.
' Phantasma ' is de transcriptie van een Grieks woord dat ' verschijning ', ' geest ' en ook ' beeld, simulacrum ' betekent.
4
Cover
2019
Tweeluik 170x120cm elk.
Schilder deken, chassis
Deze installatie lijkt misschien onlogisch ten opzichte van de omringende werken, maar zoals John Goodman zei in "The Big Lebowski": “It really tied the room together”.
Eerst en vooral is de opstelling in de ruimte in relatie met de twee niches die zich in de muur bevinden, vervolgens door het spel van analogie tussen de kleur en de sneeuw die het scherm ernaast kan produceren, en tot slot tot de reflectie van het gevonden beeld dat zich achteraan in de ruimte bevindt.
Toen ik op zoek was naar dekzeilen om de vloer van de tentoonstellingsruimte te beschermen, viel mijn oog op deze dekens die me meer ecologisch leken dan het plastic van wegwerpzeilen.
De textuur van deze stof is fenomenaal: het is samengesteld uit duizenden stukjes van verschillende stoffen, waarvan het geheel lijkt op de ruis van een beeldscherm of een sterrenhemel. Ik was ook ontroerd toen ik naar de naam van het artikel in de winkel keek: “schilder deken“. Zijn er specifieke dekens voor de mensen in mijn beroep waardoor alleen wij als schilders beschermd kunnen worden?
5
Figuur
2018
Gevonden afbeelding
12,4 x 8,4 cm
Door een simpele handeling met een gevonden beeld, een rotatie van negentig graden, wordt de perceptie van het onderwerp van het beeld omgekeerd: van een documentatiebeeld van een collectie vignet van een Belgisch kasteel en zijn reflectie in de slotgracht, bevinden we ons, op een respectabele afstand, voor een menselijke figuur.
Dit beeld heeft me vanaf het begin geraakt door zijn vermogen, niet om een figuur op te roepen, maar om het zonder enige twijfel te belichamen.
Het is het eerste stuk dat zijn plaats vond in de tentoonstelling: in eerste instantie kan het enkel te zien zijn vanop afstand, om de perceptie de tijd te geven om zich aan te passen aan het spel van de blik die het vraagt.
6
Tapetum Lucidum
25 aquarel tekeningen op papier, staal, magneten.
76 x 56 cm
2019
De tapetum lucidum (Latijnse uitdrukking die « lichtend tapijt » betekent), ook wel in het Frans bekend als « tapis clair », is een reflecterende laag aan de achterkant van het oog, dat preciezer kan worden gesitueerd in het vaatvlies, direct aan de achterzijde van het netvlies, of binnenin het netvlies zelf. (...) De ogen van vele gewervelde dieren hebben een tapetum lucidum. Het maakt het mogelijk om, door reflectie, de hoeveelheid licht opgepikt door het netvlies te verhogen, vandaar de gevoeligheid van het oog voor licht. (...) Mensen hebben geen tapetum lucidum in hun ogen en daarom is hun nachtzicht zwak. (Franse Wikipedia).
Deze tekeningen vertegenwoordigen en roepen publieke figuren op die tot verschillende groepen behoren: kunstenaar, filosoof, socioloog, historicus, muzikant, enz.
Hun hoofden zweven in de leegte zoals dodenmaskers in gips geplaatst tegen een muur. Hun netvlies is wit, de rest van het wit van het papier herbergt hen: verwant aan de titel van de installatie, zijn ze letterlijk degenen die in het donker zien.
Door een reeks maatschappelijke standpunten aan te nemen, nodigt deze installatie ons uit om interesse te tonen in het werk van elk van deze personen, met betrekking tot een streven naar emancipatie vanuit de menselijke conditie.
Ik beschouw deze installatie als fan art, mijn Pantheon, mijn eigen Wall of Fame.
Met Glenn Gould, Beyoncé, Samuel Beckett, Sally Mann, Arthur Schopenhauer, Kate Tempest, Hans Belting, Aby Warburg, Rebecca Solnitt, Andreï Tarkovski, Iggy Pop, Marguerite Duras, Bernard Stiegler, Roald Amundsen, Barbara Hannigan, Jean Genet, Beth Gibbons, Harold Pinter, Susan Sontag, Peter Sloterdijk, Polly Jean Harvey, Otto Dix , Virginie Despentes, Pawel Tchelitchew, Elvis Presley.
7
De Waterval van Heraclitus
2019
620 x 200 cm
Olieverf op doek
Een smal schilderij van zes meter hoog is schuin geplaatst tegen de betonnen structuur van de ruimte; ondanks zijn monumentaliteit lijkt het onstabiel en wachtend om recht gezet te worden.
Een voorstelling van een waterval met een reeks menselijke hoofden ingebed, waarin we iconische personages kunnen herkennen: van boven naar beneden en van links naar rechts zijn de hoofden van Friedrich Nietzsche, Noam Chomsky, Bernard Stiegler, John Berger, Samuel Beckett, Gilles Deleuze, Susan Sontag, Clément Rosset, Sony Labou Tansi, Ludwig Wittgenstein, Virginia Woolf, Hervé Guibert, Rebecca Solnit en Rainer Maria Rilke.
Dit schilderij is bedacht in relatie met de vreemde gebeeldhouwde hoofden van Mount Rushmore, een monument dat de wil van de mens illustreert om de natuur naar zijn beeld te vormen.
Door op trans-historische wijze beroep te doen op een reeks iconische personages die een sleutelfiguur spelen bij maatschappelijke kwesties die de hedendaagse civiele maatschappij door elkaar schudden, worden ze zo veel als referentiepunten in een wereld in beroering, een uitnodiging voor de toeschouwer om ze te bestuderen, vragen te stellen en zich te inspireren. Dit schilderij is een soort onuitputtelijke stamboom van het idee van het innemen van een maatschappelijke standpunt. De vertegenwoordigde personen zijn er om een positie, een referentiepunt, een houding ten opzichte van het heden op te roepen.
Verre van een installatie voor ideologische propaganda, gaat het om het maken van beelden die aanzetten tot reflectie, zowel door middel van het getoonde beeldend voorstel als door de elementen waaruit het is opgebouwd: de getoonde iconen zijn daarom beeldende uitkomsten op concepten aangekaart door deze individuen zoals het Antropoceen, de relatie tussen werkelijkheid en fantasmagorie, de perceptie van waarneembare realiteit, empathie, de relatie tot zichzelf, enz.
8
Het Meteoren Stof
2019
Acryl muurschildering
430 x 1120 cm
De muurschildering, op de muur zelf aangebracht via airbrush, toont een gloeiend haardvuur. De uitvoering in andere tinten dan die van een vuur geeft het fresco het tegenovergestelde aspect van het origineel en roept een geheel van meteorieten of zelfs een grot op.
Dit schilderij is opgevat als een zintuiglijke ervaring: de lichtsterkte van de installatie is opzettelijk laag en creëert een intiem karakter, in contrast met de monumentale grootte van het werk. De perceptie van het schilderij evolueert naarmate men de drager benadert, wat resulteert in een effect van verrassing wanneer men de realiteit van het schilderwerk ontdekt.
9
Janus
2019
Gouache op muur
350 x 2700 cm
Het fresco is samengesteld volgens het principe van anamorfose.
Anamorfose is "een omkeerbare vervorming van een beeld met behulp van een optisch systeem -bijvoorbeeld een bolle spiegel - of een wiskundige transformatie. (...) Het woord is afgeleid van het Griekse αναμορφωνει anamorphoein, « transformeren »/ (Franse Wikipedia)
De beelden die op de muur zijn geschilderd, onthullen zich slechts vanuit twee standpunten, aan de uiteinden van de drager.
Wat op het spel staat in deze muurschildering is de representatie van een hedendaagse Janus, Bifrons de (twee koppige) Romeinse god van begin en einde, van keuzes en deuren.
Ik leen de beeltenis van twee huidige publieke persoonlijkheden die sterke, contrasterende maatschappelijke waarden dragen.
Evenzo is het de gelegenheid voor een ontmoeting van verschillende verpersoonlijkingen: die van de werkelijkheid (hedendaagse politiek) en fictie ( de belichaming van mythologische of fictieve figuren).
Theresa May en Tilda Swinton worden voor deze gelegenheid een eenheid van tegenstrijdige symbolische figuren.
10
CeleBelgians
2019
Interventie op document
43,5 x 36 cm elk kader
Afbeeldingen gevonden in een boek uit het begin van de 20e eeuw getiteld “La Belgique d’aujourdhui” die de Belgen prijst die deze industriële en koloniale natie hebben opgebouwd. Deze fotografische portretten van hoge drukkwaliteit beelden individuen aan de top van de maatschappij af. Met het oog op een noodzakelijke deconstructie van de waarden en historische feiten van die tijd, stellen de oneerbiedige humoristische interventies het idee van roem in vraag.
11
Het veld
2019
Triptiek 300 x390 cm en 2maal 300x200cm
Olieverf op doek
Stalen opstelling
Het gepresenteerde werk is een olieverfschilderij op doek monumentaal gerangschikt als triptiek, met een centraal schilderij van drie op vier meter, geflankeerd aan elke kant door een schilderij van drie op twee meter, wat een geheel vormt van 800 x 300 cm. De schilderijen zijn gerangschikt als referentie naar een lichtjes geopend retabel. De drie schilderijen ontvouwen dezelfde scène, die logischerwijs doorloopt van het ene schilderij naar het volgende. De grootte van het werk bevestigt het schilderij als een spektakel, zelfs met het risico bij kitsch aan te leunen. De opstelling, dat als eerste zichtbaar is voor de kijker wanneer hij de kamer binnenkomt waar het werk wordt gepresenteerd, illustreert deze relatie met het spektakel: het schilderij wordt ondersteund door een metalen structuur die doet denken aan die van een decor in cinema of theater. Het systeem is ontworpen om op een bepaalde afstand onzichtbaar te zijn voor de toeschouwer, wat voor zij die kijken het gevoel geeft dat het doek vijf centimeter boven de grond zweeft.
In het centrale schilderij is in het exacte centrum een volledig figuur afgebeeld, iets groter dan het origineel, als verwijzing naar portretten van aristocraten van de 19e eeuw. In dezelfde logica verwijst het landschap eromheen naar de Nederlandse landschappen geschilderd door Jacob van Ruysdael in de 17e eeuw, die een centrale en alomtegenwoordige plek aan wolken en spectaculaire zonsondergangen gaf, zoals Hollywood propaganda. De afgebeelde persoon is een huidige mediapersoonlijkheid, die vooral bekend staat om zijn actieve aanwezigheid op sociale media. Vanwege de expressieve aard die verschilt van fotografie, kan deze persoonlijkheid onmiddellijk worden herkend als de toeschouwer dezelfde mediakringen deelt. Zo niet, blijft hij een anonieme gestalte.
Terwijl de blik naar de onderkant van het doek beweegt, lost het lichaam van het personage letterlijk op: het gezicht, de jas, het hemd, de huid, de borstkas, de ingewanden, de spieren, de pezen, de botten worden één na één weergegeven en vervolgens onttrokken aan de blik tot ze volledig verdwijnen. Het schilderij is een eigentijdse representatie van een terugkerend motief in geesten-fotografie, evenals in de literatuur en cinema, die van het fantoom. Het fantoom is op zich een allegorie die wordt gebruikt door vele schilders om te praten over het fenomeen van het zichtbare, met name bij Bruno Perramant.
Het schilderij wordt op een dubbelzinnige manier behandeld: het beeld is geschilderd op een zeer figuratieve (zelfs illustratieve) wijze, op een manier die doet denken aan die van het Russisch Socialistisch realisme, waarvan we het heroïsche ideologische aspect kunnen opmerken. De anatomische fragmenten worden zo nauwkeurig mogelijk weergegeven, maar vermijdt de valkuil van een anatomie les.
Het getoonde beeld is samengesteld uit een veelheid van ontleende iconografische bronnen: het gezicht is een mengsel van verschillende persfoto's, het vlees van het lichaam en de hand behoren tot de kunstenaar zelf, het landschap is vastgelegd in Waals-Brabant door de kunstenaar gebruikmakend van een smartphone en de verschillende stukken van de anatomie zijn afgeleid van een beroemde 18e-eeuwse medische verhandeling, uitgegeven door een bekende uitgeverij. Merk ook op dat de houding in de stereotype stijl van een anatomisch model sinds Erasmus is.
De keuze van de verwijzing naar de actualiteit is gemaakt zodat het werk naar het heden kan verwijzen, en zodat bijgevolg iedereen die ernaar kijkt zich betrokken voelt en zo sociale en culturele verschillen uitwist.
De geschilderde afbeelding is ontworpen om te worden begrepen met ambiguïteit. Door tegelijkertijd de kenmerken van allegorie, ijdelheid, het landschapsgenre, wetenschappelijke verhandeling of moreel schilderen aan te raken, hoopt ze te bewegen tussen genres en debat en bezinning aan te moedigen.
Dit schilderij is een reflectie op de vergankelijkheid van het leven, als een Memento Mori.
Het vertegenwoordigt een man die verdwijnt en ons herinnert aan het lot van elk levend wezen: de wet van de sterfelijkheid is zwaar, maar het is de wet.
De afgebeelde persoon is een huidige mediapersoonlijkheid, die vooral bekend staat om zijn actieve aanwezigheid op sociale media. Vanwege de expressieve aard die verschilt van fotografie, kan deze persoonlijkheid onmiddellijk worden herkend als de toeschouwer dezelfde mediakringen deelt. Zo niet, blijft hij een anonieme gestalte.
Terwijl de blik naar de onderkant van het doek beweegt, lost het lichaam van het personage letterlijk op: het gezicht, de jas, het hemd, de huid, de borstkas, de ingewanden, de spieren, de pezen, de botten worden één na één weergegeven en vervolgens onttrokken aan de blik tot ze volledig verdwijnen. Het schilderij is een eigentijdse representatie van een terugkerend motief in geesten-fotografie, evenals in de literatuur en cinema, die van het fantoom. Het fantoom is op zich een allegorie die wordt gebruikt door vele schilders om te praten over het fenomeen van het zichtbare, met name bij Bruno Perramant.
Het schilderij wordt op een dubbelzinnige manier behandeld: het beeld is geschilderd op een zeer figuratieve (zelfs illustratieve) wijze, op een manier die doet denken aan die van het Russisch Socialistisch realisme, waarvan we het heroïsche ideologische aspect kunnen opmerken. De anatomische fragmenten worden zo nauwkeurig mogelijk weergegeven, maar vermijdt de valkuil van een anatomie les.
Het getoonde beeld is samengesteld uit een veelheid van ontleende iconografische bronnen: het gezicht is een mengsel van verschillende persfoto's, het vlees van het lichaam en de hand behoren tot de kunstenaar zelf, het landschap is vastgelegd in Waals-Brabant door de kunstenaar gebruikmakend van een smartphone en de verschillende stukken van de anatomie zijn afgeleid van een beroemde 18e-eeuwse medische verhandeling, uitgegeven door een bekende uitgeverij. Merk ook op dat de houding in de stereotype stijl van een anatomisch model sinds Erasmus is.
De keuze van de verwijzing naar de actualiteit is gemaakt zodat het werk naar het heden kan verwijzen, en zodat bijgevolg iedereen die ernaar kijkt zich betrokken voelt en zo sociale en culturele verschillen uitwist.
De geschilderde afbeelding is ontworpen om te worden begrepen met ambiguïteit. Door tegelijkertijd de kenmerken van allegorie, ijdelheid, het landschapsgenre, wetenschappelijke verhandeling of moreel schilderen aan te raken, hoopt ze te bewegen tussen genres en debat en bezinning aan te moedigen.
Dit schilderij is een reflectie op de vergankelijkheid van het leven, als een Memento Mori.
Het vertegenwoordigt een man die verdwijnt en ons herinnert aan het lot van elk levend wezen: de wet van de sterfelijkheid is zwaar, maar het is de wet.
Het getoonde beeld is samengesteld uit een veelheid van ontleende iconografische bronnen: het gezicht is een mengsel van verschillende persfoto's, het vlees van het lichaam en de hand behoren tot de kunstenaar zelf, het landschap is vastgelegd in Waals-Brabant door de kunstenaar gebruikmakend van een smartphone en de verschillende stukken van de anatomie zijn afgeleid van een beroemde 18e-eeuwse medische verhandeling, uitgegeven door een bekende uitgeverij. Merk ook op dat de houding in de stereotype stijl van een anatomisch model sinds Erasmus is.
De keuze van de verwijzing naar de actualiteit is gemaakt zodat het werk naar het heden kan verwijzen, en zodat bijgevolg iedereen die ernaar kijkt zich betrokken voelt en zo sociale en culturele verschillen uitwist.
De geschilderde afbeelding is ontworpen om te worden begrepen met ambiguïteit. Door tegelijkertijd de kenmerken van allegorie, ijdelheid, het landschapsgenre, wetenschappelijke verhandeling of moreel schilderen aan te raken, hoopt ze te bewegen tussen genres en debat en bezinning aan te moedigen.
Dit schilderij is een reflectie op de vergankelijkheid van het leven, als een Memento Mori.
Het vertegenwoordigt een man die verdwijnt en ons herinnert aan het lot van elk levend wezen: de wet van de sterfelijkheid is zwaar, maar het is de wet.
