Differences

De eerste editie van de reeks HISK-alumnitentoonstellingen draagt de naam DIFFERENCES. Simpel gezegd staat dit voor een aspect van de missie van het HISK. Jonge beeldende kunstenaars een context aanbieden waarin ze hun eigenheid verder kunnen ontwikkelen in confrontatie met allerlei soorten experten van de kunstwereld. Het HISK biedt een voorgezette hogeschoolvorming aan, maar ze is geen school in de zin dat ze schools zou zijn en regels zou voorschrijven. Ontregelen is eerder het educatieve principe dat aangewend wordt. Het HISK maakt ook geen school in de betekenis van een reeks kenmerken die een groep van kunstenaars delen en als vlag gebruiken om naar buiten te treden. Een HISK-alumnus zijn betekent dat men toegelaten werd door een deskundige jury met internationale allure en men twee jaar een proces doorlopen heeft. Het is geen verwijzing naar een soort kunst, naar één bepaalde opvatting van wat kunst zou moeten zijn, maar naar verschillende concepten omtrent wat kwaliteit kan genoemd worden.

Niet simpel gezegd staat DIFFERENCES voor een begrip dat door Gilles Deleuze aan de filosofische gereedschapskist werd toegevoegd in zijn boek “Différence et répétition’ (1968). Het was een belangrijke bijdrage aan een nieuw soort denken dat wou breken met het klassieke zoeken naar essenties die niet meer veranderen en daardoor zekerheid verschaffen. Dit differentiedenken legt de nadruk op de verschillen wanneer het iets wil omschrijven. Het Latijnse ‘differre’, waarvan het Franse ‘différer’ is afgeleid, betekent naast ‘verschillen’ ook ‘uitstellen’, waardoor beklemtoond wordt dat de betekenissen nooit vast te leggen zijn.

In de hedendaagse kunst is dat verschillend zijn de hoofdbetrachting, sinds de schoonheid als criterium verdween. De openheid van het kunstwerk, waar Umberto Eco het al over had, impliceert het steeds maar verschuiven van de betekenisproductie. Kenmerk van die kunst is een grote weerstand tegen alles wat scherpe vormen bot maakt.

HISK-voorzitter Willem Elias treedt voor DIFFERENCES als curator op. Hij koos één kunstenaar per afstudeerjaar, dat zijn er vierentwintig. Niet de beste van de klas. Het HISK is immers een kwaliteitslabel. Wel telkens een bij wie het verschillend zijn in zijn relatie met de anderen hem relevant leek. Dus geen tentoonstelling rond een verzoenend eenheidsthema of -vormkenmerk. Wel de nadruk op dat wat het verschil uitmaakt.